Zamki Dolnego Śląska

Zamek w Bolkowie

Średniowieczny Dolny Śląsk to region bogaty, dobrze skolonizowany i zagospodarowany. Rozbicie dzielnicowe królestwa polskiego spowodowało powstanie wielu księstw piastowskich o zmiennych granicach, sojuszach i podległości pod wpływy różnych sąsiadów. O wpływy rywalizowała głównie Polska i Czechy. Wojny zewnętrzne i między sąsiadami zdarzały się często. Stąd wynikała konieczność budowy zamków, najlepszych w owym czasie budowli obronnych.

Około połowu XIII wieku zamki murowane zaczęły zastępować dawniejsze grody i zamki drewniane. Zamki Dolnego Śląska w owym czasie budowano głównie z kamieni, w odróznieniu od zamków krzyżackich budowanych z cegły. Był to budulec dostępny praktycznie wszędzie, a najważniejsze, że w pobliżu placu budowy. Dlatego zamki budowano z różnych minerałów, co widać nawet dzisiaj w kolorze murów. Niektóre skały były mniej trwałe i zamki są dzisiaj w kiepskim stanie.

Oglądając dolnośląskie zamki lub ich ruiny podziwiamy ogrom budowli, ale musimy pamiętać, że nie od razu tak było. W początkowej fazie zamki były niewielkie, zazwyczaj jeden dom mieszkalny otoczony murami. Dopiero z czasem rozbudowywano zamki, dobudowują wieże, rozbudowując założenie zamkowe, podwyższano mury, budowano baszty. Dość często wiązało się to z odbudowywaniem zamków po pożarach lub zniszczeniach wojennych. Te proces trwał do ok. połowy XVII, a zakończyła go wojna trzydziestoletnia. Rozwój techniki wojennej, a zwłaszcza broni palnej i artylerii pokazał, że zamki w dawnym kształcie nie spełniają swojej roli i są łatwe do zdobycia lub zniszczenia. Odstąpiono wówczas od budowy zamków, czasem tylko modernizowano je o umocnienia do ustawienia artylerii.

W drugiej połowie XIII wieku powstał zamek Bolków, Bolesław Rogatka zbudował a Bolko I Surowy rozbudował zamek, który był w systemie warowni broniących Dolny Śląsk od strony Czech. W połowie XIV wieku Bolko II Mały powiększył zamek, a jego mury połączone zostały z murami miejskimi. W czasie wojen husyckich miasto Bolków zostało zniszczone, ale zamek nie został zdobyty. W połowie XV wieku na zamku rządził rycerz rozbójnik, co oczywiście psuło interesy dolnośląskich miast, mieszczanie Świdnicy i Wrocławia podjęli więc akcje zbrojną. Kolejni zarządcy zamku w połowie XVI wieku rozbudowali zamek w ten sposób, że otworzyli dwa nowe dziedzińce otoczone murami i bastejami, które połączono z murami miejskimi. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek był zajęty czasowo przez szwedów. W XVIII wieku zamek był w posiadaniu cystersów z Krzeszowa, a od 1810 roku przeszedł na własność państwa pruskiego. XIX wiek przyniósł zamkowi powolna ruinę, dopiero w XX wieku zaczęto go przystosowywać do ruchu turystycznego. Widoczny zielonkawy kolor pochodzi od łupków diabazaltowych których użyto jako budulca. Wieża ma charakterystyczny kształt z dziobem, który miał jakoby powodować rykoszetowanie kul armatnich. Zamek Bolków leży na Szlaku Zamków Piastowskich.